by Michał Szafrański. Booknotes in progress.
Podchodziłem do tej książki kilkukrotnie. Finalnie udało mi się ją przeczytać w 2023.
Droga finansowego ninja
Oszczędności zależą od różnicy między zarobkami a wydatkami.
Duże zarobki przy niskich wydatkach prowadzą do oszczędności, podczas gdy duże wydatki przy dużych zarobkach mogą prowadzić do długów. To samo dotyczy małych zarobków - niskie wydatki sprzyjają oszczędnościom, a wysokie wydatki mogą prowadzić do długów.
Sytuacja finansowa osób z dużymi zarobkami nie różni się znacząco od tych z mniejszymi zarobkami. To przygotowanie jest kluczem do sukcesu, a lepsza organizacja pomaga uniknąć przypadkowości.
Ludzie zamożni często prowadzą skromny tryb życia, co wspomaga gromadzenie kapitału. Żyją poniżej swoich możliwości, inwestując czas, energię i pieniądze w sposób sprzyjający budowaniu majątku. Niezależność finansowa jest dla nich ważniejsza niż pozory i to jak są odbierani przez społeczeństwo. Wybrali w życiu właściwe dla siebie zajęcie.
Badania amerykańskich milionerów sugerują, że większość z nich osiągnęła swój majątek poprzez ciężką pracę oraz zdolność do znajdowania i wykorzystywania okazji.
Ważne wnioski: Skoncentruj się na kontrolowaniu wydatków i zwiększaniu oszczędności niezależnie od poziomu zarobków. Przygotowanie, ciężka praca i umiejętność wykorzystywania okazji są kluczowe dla finansowego sukcesu.
Trening finansowego ninja
Osiągnięcie sukcesu finansowego jest podobne do treningu sportowego – im więcej wysiłku włożysz wcześniej, tym większe efekty zobaczysz później.
Twoja wewnętrzna motywacja jest kluczowa dla osiągnięcia bogactwa, a konkretne słowa mogą zmieniać sposób, w jaki odbierasz przekaz (bogaty vs dobrze sytuowany).
Potrzebujesz sprecyzowanych powodów do oszczędzania i zastąpienia natychmiastowej konsumpcji nawykiem odkładania. Sukces osiągany jest poprzez wewnętrzne motywacje i wytrwałość, a poradniki (włącznie z tą ksiązką) są tylko narzędziami.
Odpowiedzialność za sytuację finansową spoczywa na tobie.
Po latach tłustych mogą przyjść lata chude, Myśl finansach w perspektywie długofalowej, z wyprzedzeniem, nie przejmując się pozorną stagnacją.
Oszczędzanie najlepiej jest zacząć od razu po otrzymaniu wynagrodzenia. Odkładanie co najmniej 10% zarobków netto to dobra praktyka - w ten sposób z wyprzedzeniem blokujesz sobie mozliwość podjęcia głupich decyzji zakupowych.
Odkładanie zakupów powyżej pewnej kwoty (np. 100zł, tydzień) na pewien czas pozwala uniknąć zbędnych wydatków. Dajesz sobie czas na zastanowienie się, czy dana rzecz jest Ci rzeczywiście potrzebna, albo w jaki sposób zdobyć ją taniej.
Korzystaj z Ceneo.pl w sklepach. Aplikacja mobilna pozwala na skanowanie kodów kreskowych.
Nie zadłużaj się, nie kupuj na kredyt. W ten sposób wydajesz cudze pieniądze, a nie te, które już zarobiłeś. Mieszkanie/dom stanowi wyjątek.
Ważne jest też zastanawianie się nad kosztem utraconych korzyści przy każdej decyzji finansowej.
Finansowy ninja zdaje sobie sprawę, że przewidzenie konsekwencji wyborów i akceptacja utraconych korzyści są kluczowe. Ostatecznie, kontrola nad własnymi finansami i świadome podejmowanie decyzji są centralne w osiągnięciu sukcesu finansowego.
Koszt utraconych korzyści
Kupując samochód ponosisz nie tylko koszt jego nabycia. Co roku będziesz płacić za ubezpieczenie, paliwo, serwis i przeglądy. Będziesz także spędzać sporo czasu za kierownicą. To wszystko składa się na całkowity koszt posiadania auta.
Pieniądze, które przeznaczysz na kupno i utrzymanie samochodu, mógłbyś zainwestować, wykorzystać inaczej.
Decydując się na kupno samochód ponosisz koszt utraconych korzyści w postaci niezrealizowania innych pomysłów i braku pieniędzy gdy nadarza się dobra okazja inwestycyjna.
Arsenał finansowego ninja
Pamiętaj, że tworzenie własnej strategii finansowej to długotrwały proces, wymagający cierpliwości i ciągłego doskonalenia umiejętności.
- Budżet domowy - ustal gdzie trafią pieniądze. To pozwoli na świadome zarządzanie finansami, planowanie wydatków i regularną kontrolę ich realizacji.
- Poduszka finansowa - Zadbaj o oszczędności na nieprzewidziane życiowe okoliczności. To ważne zabezpieczenie w razie niespodziewanych wydatków.
- Plan finansowy - scenariusz, który pomoże Ci osiągnąć długofalowe cele finansowe.
- Kalkulator finansowy - Wykorzystaj go, by błyskawicznie ocenić opłacalność planowanych decyzji. To również pozwoli zweryfikować rady udzielane przez doradców finansowych.
- Mechanizmy finansowe - Zrozum podstawowe mechanizmy wpływające na wartość pieniędzy, takie jak procent składany i inflacja. Pamiętaj o koszcie czasu.
- Instrumenty finansowe - Rozpoznaj różnorodne narzędzia finansowe, od prostych po bardziej złożone. Opanuj umiejętność korzystania z nich, unikając pułapek, jakimi może być np. debet na koncie.
- Umiejętności komunikacyjne i negocjacyjne
Budżet domowy
Budżet domowy to kluczowy element zapewnienia bezpieczeństwa finansowego. Poprawnie planowany i realizowany budżet pozwala generować nadwyżki finansowe na nieregularne wydatki oraz oszczędności na przyszłość (planowanie przyszłości).
Spisywanie wydatków pomaga zrozumieć, gdzie pieniądze trafiają i uświadamia rzeczywiste koszty życia (dokumentowanie przeszłości).
Tworzenie budżetu to planowanie przyszłości i pozwala przejąć kontrolę nad finansami. Pozwala na weryfikację wydatków i oszczędności. Budżet poprawia sytuację finansową, mówiąc, ile można zaoszczędzić. Chodzi o określenie przeznaczenia każdej złotówki (tzw. zbilansowanie budżetu; reconciliation -> kwota przychodów równa jest kwocie wydatków).
Tworzenie budżetu to pokazywanie Twoim pieniądzom, dokąd mają iść, zamiast zastanawiania się, gdzie się rozeszły. ~ Dave Ramsay
Dokładne planowanie pomaga wcześnie wykryć potencjalne problemy i reagować na nie. Wydatki nieregularne wymagają sumowania rocznych kosztów i tworzenia funduszu na nie. Dzielenie wyliczonej kwoty przez 10 pozwala na większe oszczędności.
Budżet powinien zawierać stałe zobowiązania, inwestycje emerytalne, oszczędności krótko- i długoterminowe, spłatę długów oraz wydatki na przyjemności.
Z punktu widzenia budżetu oszczędności są wydatkiem (pomimo, że w rzeczywistości jest to transfer między Twoimi kontami).
Utrzymuj zobowiązania poniżej 60% zarobków.
Automatyczne przelewy na oszczędności pomagają utrzymać dyscyplinę finansową.
Kluczowym jest analizowanie budżetu i wyciąganie wniosków, aby dostosowywać plan do rzeczywistości. Kontrola finansów pozwala na proaktywne działanie, a nie tylko reagowanie. Przy nadwyżkach finansowych, warto zasilić fundusz awaryjny, spłacić długi lub uzupełnić fundusz na wydatki nieregularne.
Praca z budżetem to nieustanny proces doskonalenia, nie chodzi o idealne liczby, ale o poprawę stanu finansów.
Planowanie z wyprzedzeniem
Planując wrzesień opieraj się na danych z sierpnia - w tem sposób uprościsz samo planowanie, bo masz już jakieś dane.
Ostatecznie doprowadź do sytuacji, w której nie pieniądze zarobione we wrześniu wydajesz w październiku - będziesz mieć więcej buforu w razie nagłego braku przychodu.
Fundusz wydatków nieregularnych (FWN)
Przy każdej kategorii wydatków stałych-nieregularnych wpisz sumaryczne koszty roczne (300 zł kwartalnie == 1200 zł). Następnie zsumuj wszystkie koszty nieregularne.
Sumaryczna kwota powie Ci, ile potrzebujesz pieniędzy w skali roku, by móc sfinansować nieregularne koszty. Podziel tę liczbę przez 10 i co miesiąc odkładaj na FWN wyliczoną sumę (dzielenie przez 10 pozwala na zaoszczędzenie nieco więcej).
Modelowa struktura budżetu domowego
- 60% dochodów - stałe zobowiązania (czynsz, ubezpieczenia, kablówka, internet, rata kredytu hipotecznego etc).
- Jeśli wydatki stałe przekraczają 60% dochodów, przekraczasz swoje możliwości finansowe
- Rata kredytu hipotecznego nie powinna przekraczać 30% naszych zarobków (nie więcej niż połowa miesięcznych stałych zobowiązań).
- 10% dochodów - cele emerytalne.
- 10% - oszczędności krótkoterminowe, służące realizacji planów w ciągu kilku lub kilkunastu miesięcy (wakacje, remonty czy zakup sprzętu).
- 10% - oszczędzanie długoterminowe (fundusze celowe na budowę finansowego zabezpieczenia, zakup samochodu, edukację dzieci i inne celowe wydatki), spłata długów
- Ostatnie 10% można przeznaczyć na luksusowe wydatki i zachcianki.
Po otrzymaniu pensji, automatycznie warto wykonywać przelewy na konta oszczędnościowe, pozostawiając na koncie bieżącym jedynie 60% środków przeznaczonych na bieżące wydatki.
Wypowiadając wojnę długom, warto także (przynajmniej okresowo) wyeliminować 10% przeznaczone na rozrywkę i przekierować je na walkę z długami.
Analiza danych budżetowych
Analiza zebranych danych pozwala na:
- łatwe weryfikowanie, jak założenia początkowe korelują z faktycznymi wydatkami w różnych kategoriach
- zrozumienie źródła rozbieżności w budżecie i na kontach
- znalezienie wzorców zachowań i reakcji emocjonalnych związanych z wydatkami
- bardziej efektywne planowanie kolejnych miesięcy
Ważne jest, by przeanalizować wykonany budżet każdego miesiąca, poszukując wzorców zachowań i reakcji emocjonalnych związanych z wydatkami.
Kluczowe pytanie brzmi: Co można zmienić w nadchodzącym miesiącu?
Jeśli nadwyżki finansowe występują, warto przemyśleć ich rozdzielenie zgodnie z planem. Opracowując budżet na następny miesiąc, warto wykorzystać zdobytą wiedzę i doświadczenie. Jednakże należy pamiętać, aby nie komplikować budżetu zbytnio. Prostota jest kluczowa, by utrzymać systematyczność.
Kalkulator finansowy
Kalkulator finansowy to urządzenie lub program, które umożliwia rozwiązanie różnych zadań finansowych, m.in.:
- obliczanie oszczędności na lokacie terminowej
- wyznaczanie raty kredytu na konkretną kwotę i liczbę lat przy konkretnym oprocentowaniu
- analiza spłaty kapitału i odsetek
- szacowanie kosztów kredytu (zadłużenie vs odsetki)
- porównanie korzyści z zadłużenia na karcie kredytowej i pożyczki
- ile musisz odkładać, żeby mieć milion za 30 lat, biorąc pod uwagę średnioroczny zwrot z inwestycji w wysokości x%
- jak bardzo spadnie wartość twoich oszczędności w ciągu 10 lat, jeśli średnia inflacja roczna wyniesie 2,5%
Procent składany
Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany
Procent składany to sposób oprocentowania kapitału, w którym odsetki są dołączane do początkowego kapitału zamiast być wypłacane po zakończeniu okresu rozliczeniowego. To prowadzi do wzrostu kwoty odsetek w kolejnych okresach, mimo że nominalne oprocentowanie pozostaje stałe.
Jest to korzystne dla naszych finansów posiadamy kapitał i niekorzystne jeśli go pożyczamy, gdyż im dłużej pożyczamy, tym więcej odsetek płacimy.
Procent składany działa na naszą korzyść, gdy oszczędzamy długo, pozwalając kapitałowi i odsetkom generować kolejne odsetki. Częstotliwość kapitalizacji odsetek wpływa na tempo wzrostu kapitału. Małe kwoty sumują się do dużych, więc dbałość o szczegóły ma znaczenie. Zmiana oprocentowania lub skupienie na drobnych kwotach może istotnie wpłynąć na oszczędności.
Czynniki, które negatywnie wpływają na tempo zarabiania, to często podatek od zysków kapitałowych, inflacja, prowizje, opłaty roczne. Maksymalizacja oprocentowania korzystnego dla nas oraz minimalizacja innych opłat jest ważna. Instytucje finansowe wykorzystują procent składany na swoją korzyść, więc długi kredyt o ratach stałych skutkuje większymi płatnościami odsetek w pierwszych latach.
Można powiedzieć, że inflacja to także procent składany, ale działający przeciwko nam.
W przypadku kredytu: sumowanie odsetek płaconych w kolejnych latach powoduje, że przy kilkudziesięcioletnich okresach kredytowania i teoretycznie niskim oprocentowaniu kredytu płaci się pożyczkodawcy znacznie więcej odsetek, niż wynosi kwota pożyczonego kapitału. Jeśli wybierzemy kredyt o ratach stałych, to w pierwszych latach zapłacimy bankowi przede wszystkim odsetki.
Nadpłacając kredyt, unikamy nadmiernego oprocentowania, ponieważ odsetki liczane są od mniejszej kwoty kapitału.